Aritalab:Lecture/Basic/Generating Function
From Metabolomics.JP
< Aritalab:Lecture | Basic(Difference between revisions)
m (→自然数) |
|||
(13 intermediate revisions by one user not shown) | |||
Line 1: | Line 1: | ||
+ | {{Lecture/Header}} | ||
+ | |||
==母関数== | ==母関数== | ||
− | + | 扱う対象とする無限列を、補助変数 ''z'' を用いてべき級数 (power series) として表現する方法を母関数 (generating function) といいます。 | |
<math> | <math> | ||
Line 7: | Line 9: | ||
</math> | </math> | ||
− | + | ==母関数の例== | |
+ | ここでは以下の3つの公式を、母関数を用いて導きます。 | ||
+ | {| border="1" | ||
+ | | | ||
+ | <math> | ||
+ | \begin{align} | ||
+ | \sum^{\infty}_{n=0} (n+1)z^n &= 1/(1-z)^2 \\ | ||
+ | \sum^{\infty}_{n=0} (kz)^n &= \frac{1}{1-kz} \\ | ||
+ | \sum^{\infty}_{n=0} \binom{2n}{n}p^nq^n &= 1/\sqrt{1 - 4pq} | ||
+ | \end{align} | ||
+ | </math> | ||
+ | |} | ||
+ | |||
+ | ===自然数=== | ||
+ | ''a<sub>n</sub>'' = ''n'' + 1 の母関数は | ||
<math> | <math> | ||
− | + | 1 + 2 z + 3 z^2 + \cdots = \textstyle\sum^{\infty}_{n=0} (n+1)z^n | |
</math> | </math> | ||
− | + | です。この右辺を閉じた式にするには | |
<math> | <math> | ||
− | (1+z | + | z(1 + z + z^2 + \cdots) = \textstyle\sum^{\infty}_{n=0}z^{n+1} = \lim_{n \rightarrow \infty} \frac{z(1 - z^n)}{1-z} = z/(1-z) |
</math> | </math> | ||
− | + | を使います。<math>|z| < 1</math> で収束すると仮定し、両辺を z について微分します。 | |
<math> | <math> | ||
− | \ | + | 1 + 2 z + 3 z^2 + \cdots = 1/(1-z)^2 |
</math> | </math> | ||
− | + | 少し拡張してみましょう。 | |
+ | |||
+ | <math>\textstyle\sum^{\infty}_{n=0}(n+k)z^n = \sum^{\infty}_{n=0}(n+1)z^n + (k-1) \sum^{\infty}_{n=0}z^n = | ||
+ | \frac{1}{(1-z)^2} + \frac{k-1}{1-z} = \frac{ 1 + (k-1)(1-z)}{(1-z)^2}</math> | ||
+ | |||
+ | ===べき乗=== | ||
+ | ''a<sub>n</sub>'' = 2<sup>''n''</sup> の母関数は | ||
+ | |||
+ | <math> | ||
+ | 1 + 2 z + 4 z^2 + \cdots = \textstyle\sum^{\infty}_{n=0} (2z)^n = \frac{1}{1-2z} | ||
+ | </math> | ||
+ | |||
+ | です。ただし <math>|z| < 1/2 </math> と仮定します。一般化すれば ''a<sub>n</sub>'' = k<sup>''n''</sup> の母関数が 1/(1 − ''kz'') になります。 | ||
+ | |||
+ | ===二項定理=== | ||
+ | |||
+ | 二項定理は、<math>(1+z)^r</math> が数列<math>\textstyle \binom{r}{0}, \binom{r}{1}, \binom{r}{2}, \ldots </math>の母関数表現と解釈できます。すなわち | ||
+ | |||
+ | <math> | ||
+ | \textstyle\sum_{k=0}^{\infty} \binom{r}{k} z^k = (1+z)^r | ||
+ | </math> | ||
+ | |||
+ | が成立します。この式を二つ掛け合わせると | ||
+ | |||
+ | <math> | ||
+ | (1+z)^r (1+z)^s = (1+z)^{r+s} = \textstyle\sum_{k=0}^{\infty} \binom{r+s}{k} z^k | ||
+ | </math> | ||
+ | |||
+ | 両者の Σ 式において ''z<sup>n</sup>'' の係数が等しいとおけば | ||
+ | |||
+ | <math> | ||
+ | \textstyle\sum_{k=0}^{n} \binom{r}{k} \binom{s}{n-k} = \binom{r+s}{n} | ||
+ | </math> | ||
+ | |||
+ | が得られます。これをヴァンデルモンドの畳み込み式 (convolution) といいます。 | ||
+ | 一般化すると以下のように書けます。 | ||
<math> | <math> | ||
Line 34: | Line 85: | ||
\end{align} | \end{align} | ||
</math> | </math> | ||
+ | |||
+ | ;二項定理の応用 | ||
+ | 数列 <math>\textstyle a_{2n} = \binom{2n}{n} p^n q^n , a_{2n+1} = 0 \ (n = 0, 1, 2, \cdots)</math> の母関数が <math>\textstyle G(z) = 1/\sqrt{1 - 4pqz^2}</math> になることを示しましょう。この式はランダムウォークの解析で出てきます。 | ||
+ | |||
+ | まず数列の定義から | ||
+ | |||
+ | <math>\textstyle | ||
+ | \sum^{\infty}_{m=0} a_m z^m = \sum^{\infty}_{n=0} a_{2n} z^{2n} = \sum^{\infty}_{n=0} \binom{2n}{n} (pqz^2)^n | ||
+ | </math> | ||
+ | |||
+ | です。次に | ||
+ | |||
+ | <math> | ||
+ | \begin{align} | ||
+ | \binom{2n}{n} &= \frac{(2n)!}{n! n!} = \frac{2n(2n - 1)(2n - 2)(2n - 3) \cdots 4 \cdot 3 \cdot 2 \cdot 1}{n! n!} \\ | ||
+ | &= \frac{\{2n \cdot 2(n-1) \cdot 2(n-2) \cdots 4 \cdot 2 \}\cdot \{ (2n-1)(2n-3)(2n-5) \cdots 3 \cdot 1\}}{n! n!} \\ | ||
+ | &= \frac{2^n n! (2n-1)(2n-3)(2n-5) \cdots 5 \cdot 3 \cdot 1}{n! n!}\\ | ||
+ | &= \frac{2^n (2n-1)(2n-3)(2n-5) \cdots 5 \cdot 3 \cdot 1}{n!}\\ | ||
+ | &= \frac{2^{2n} \frac{(2n-1)}{2}\frac{(2n-3)}{2}\frac{(2n-5)}{2} \cdots \frac{5}{2} \cdot \frac{3}{2} \cdot \frac{1}{2}}{n!}\\ | ||
+ | &= \frac{(-1)^n 4^n (- \frac{1}{2}) (- \frac{1}{2} -1) (- \frac{1}{2} -2) \cdots (- \frac{1}{2} - (n-2)) (- \frac{1}{2} - (n-1))}{n!} | ||
+ | \end{align} | ||
+ | </math> | ||
+ | |||
+ | と、二項定理 <math>\textstyle (1+z)^n = \sum_{k=0}^{\infty} \frac{n(n-1)\cdots (n-k+1)}{k!} z^k</math> を用いて | ||
+ | |||
+ | <math> | ||
+ | \begin{align} | ||
+ | \sum^{\infty}_{n=0}\binom{2n}{n} (pqz^2)^n &= \sum^{\infty}_{n=0}\frac{(-1)^n 4^n (- \frac{1}{2}) (- \frac{1}{2} -1) (- \frac{1}{2} -2) \cdots (- \frac{1}{2} - (n-1))}{n!} (pqz^2)^n\\ | ||
+ | &= \sum^{\infty}_{n=0}\frac{(- \frac{1}{2}) (- \frac{1}{2} -1) (- \frac{1}{2} -2) \cdots (- \frac{1}{2} - (n-1))}{n!} (-4pqz^2)^n\\ | ||
+ | &= (1 - 4pqz^2)^{-1/2} | ||
+ | \end{align} | ||
+ | </math> | ||
+ | |||
+ | を示せました。この母関数で ''z'' = 1 とおくと <math>\textstyle \sum^{\infty}_{n=0} \binom{2n}{n}p^nq^n = (1 - 4pq)^{-1/2} </math> になります。 |
Latest revision as of 09:34, 14 December 2012
Wiki Top | Up one level | レポートの書き方 | Arita Laboratory |
|
[edit] 母関数
扱う対象とする無限列を、補助変数 z を用いてべき級数 (power series) として表現する方法を母関数 (generating function) といいます。
[edit] 母関数の例
ここでは以下の3つの公式を、母関数を用いて導きます。
|
[edit] 自然数
an = n + 1 の母関数は
です。この右辺を閉じた式にするには
を使います。 で収束すると仮定し、両辺を z について微分します。
少し拡張してみましょう。
[edit] べき乗
an = 2n の母関数は
です。ただし と仮定します。一般化すれば an = kn の母関数が 1/(1 − kz) になります。
[edit] 二項定理
二項定理は、 が数列
の母関数表現と解釈できます。すなわち
が成立します。この式を二つ掛け合わせると
両者の Σ 式において zn の係数が等しいとおけば
が得られます。これをヴァンデルモンドの畳み込み式 (convolution) といいます。 一般化すると以下のように書けます。
- 二項定理の応用
数列 の母関数が
になることを示しましょう。この式はランダムウォークの解析で出てきます。
まず数列の定義から
です。次に
と、二項定理 を用いて
を示せました。この母関数で z = 1 とおくと になります。